Style Przywiązania: Klucz do Zrozumienia Relacji
Przywiązanie odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu relacji między ludźmi, szczególnie w kontekście rodziny i opieki nad dziećmi. Teoria przywiązania Johna Bowlby’ego identyfikuje trzy główne style przywiązania, które kształtują się w dzieciństwie i mają wpływ na relacje dorosłe.
Natalia Rączka
doradca tulenia
STYLE PRZYWIĄZANIA BOWLBY’EGO
Ukształtowane w dzieciństwie style przywiązania Bowlby’ego towarzyszą nam w dalszym życiu. W okresie dorastania mają wpływ na tworzenie więzi i budowanie przyjaźni z rówieśnikami. Natomiast w czasie dorosłości miejsce poprzedniej figury przywiązania zajmuje nowa, najważniejsza dla nas osoba – partner lub partnerka.
Ludzie bardzo często przejawiają styl przywiązania z dzieciństwa w związku romantycznym. Oczywiście, wraz z wiekiem charakterystyka typów przywiązania ulega zmianom.
Istnieją trzy główne style przywiązania:
Osoby o bezpiecznym stylu przywiązania zwykle:
- mają duży stopień zaufania do ludzi,
- nie obawiają się odrzucenia czy samotności w sposób przesadny,
- nie szukają akceptacji za wszelką cenę,
- dostrzegają potrzeby partnera,
- potrafią rozpoznać i regulować swoje emocje,
- umieją wyznaczać własne granice,
- troszczą się zarówno o partnera jak i o własną osobę,
- akceptują zachowania partnera prowadzące do bliskości, a także czerpią z niej satysfakcję.
Charakterystyka: Dziecko o bezpiecznym przywiązaniu wykazuje równowagę między eksploracją otoczenia a korzystaniem z opiekuna jako bezpiecznej bazy.
Zachowanie w sytuacji obcej: Zazwyczaj pokazuje pewność siebie w obecności opiekuna, eksploruje nowe otoczenie, ale może być zaniepokojone obecnością obcego.
Reakcja na rozłąkę i powrót: Radzi sobie z rozłąką, a po powrocie opiekuna szybko się uspokaja.
lękowo-ambiwalentny styl przywiązania
Osoby z lękowo-ambiwalentnym stylem przywiązania często:
- przejawiają silny niepokój o trwałość związku,
- przesadnie obawiają się odrzucenia lub utraty bliskiej osoby,
- chcą mieć kontrolę nad partnerem w celu zapewnienia sobie poczucia bezpieczeństwa,
- nie akceptują siebie i szukają akceptacji ze strony partnera relacji,
- chcą maksymalnie połączyć się z drugą połówką (stworzyć jedność) nie szanując przy tym granic drugiej osoby,
- mogą przejawiać nadmierną zazdrość,
- mają problemy z kontrolowaniem własnych emocji i przejawiają zachowania impulsywne,
- mają skłonności do porównywania się z innymi np. poprzednimi partnerami swojego partnera.
Charakterystyka: Dziecko o przywiązaniu ambiwalentnym wykazuje trudności w eksplorowaniu otoczenia i jest bardzo zależne od opiekuna.
Zachowanie w sytuacji obcej: Może być niepewne, eksploracja jest ograniczona, a dziecko jest skłonne do przywiązania się do opiekuna.
Reakcja na rozłąkę i powrót: Może reagować na rozłąkę z dużym stresem, a po powrocie opiekuna może jednocześnie szukać kontaktu i wyrażać złość czy frustrację.
unikowy styl przywiązania
Z kolei osoby o unikowym stylu przywiązania na ogół:
- są nieufni wobec ludzi,
- przejawiają niechęć do angażowania się w związek,
- z obawy przed odrzuceniem starają się nie okazywać przeżywanych emocji,
- stronią od intymności i wzajemnej bliskości,
- preferują związki niezobowiązujące (pozbawione deklaracji),
- kreują siebie jako osoby silne i niezależne (ukrywając swoje słabości),
- w stałych relacjach przejawiają nadmierną potrzebę kontroli i sztywność zachowań,
- mają tendencję do zachowań impulsywnych.
Charakterystyka: Dziecko unikające unika bliskiego kontaktu z opiekunem, wydaje się niezależne i często unika okazywania potrzeby wsparcia emocjonalnego.
Zachowanie w sytuacji obcej: Wydaje się niezainteresowane obecnością opiekuna, eksploruje otoczenie bez jego wsparcia.
Reakcja na rozłąkę i powrót: Może wydawać się niewrażliwe na rozłąkę, a po powrocie opiekuna może zdawać się niezainteresowane lub nawet odmówić kontaktu.
Style przywiązania w dzieciństwie mają wpływ na to, jak budujemy i utrzymujemy relacje w dorosłym życiu. Bezpieczne przywiązanie sprzyja stabilnym relacjom, podczas gdy style unikające i ambiwalentne mogą stwarzać wyzwania w związku. Świadomość tych wzorców może pomóc lepiej zrozumieć siebie i partnera, co stanowi klucz do budowania zdrowych, satysfakcjonujących relacji.
Pamiętajmy, że style przywiązania to generalizacje, a rzeczywistość może być bardziej złożona. Niemniej jednak, zrozumienie tych stylów może być krokiem ku bardziej świadomemu i zdrowemu budowaniu relacji.
Z troską o każdy gest,
Natalia
M. Ainsworth et al., „Patterns of Attachment: A Psychological Study of the Strange Situation,” Lawrence Erlbaum Associates, 1978.
Alabrudzińska, A., Bakiera, L. (2021). Dostępność rodziców w dzieciństwie a przywiązanie do partnera w związku intymnym. Człowiek i społeczeństwo, 51, 61-78.
Liberska, H., Suwalska, D. (2011). Styl przywiązania a relacje partnerskie we wczesnej dorosłości. Psychologia rozwojowa, 16(1), 25-39.
Matysiak-Błaszczyk, A., Jankowiak, B. (2017). Znaczenie relacji przywiązania w cyklu życia człowieka. Analiza wybranych aspektów bliskich relacji. Studia Edukacyjne, 44, 195-208.